Dag 1: Amsterdam – Mashhad
Dag 2: Mashhad (stadsexcursie halve dag)
We beginnen onze reis in de legendarische provincie Khorasan, de bakermat van de middeleeuwse Iraanse kunst en literatuur.
Mashhad is de hedendaagse hoofdstad van de provincie en op Teheran na de grootste stad in Iran. Mashhad betekent letterlijk ‘plaats van het martelaarschap’. Een belangrijke sjiitische imam, Imam Reza, stierf er begin 9e eeuw als martelaar en is hier ook ter aarde besteld.
Verscheidene sultans hebben rond de tombe van Imam Reza de afgelopen duizend jaar gebouwd aan een van de grootste en spectaculairste islamitische bouwwerken ter wereld.
Het immense complex telt een oppervlakte van 598.000 vierkante meter en is inmiddels omgetoverd tot een mystieke stad binnen de stad Mashhad. Het complex bestaat uit moskeeën, madrassa’s en musea en wordt wel vergeleken met Vaticaanstad.
Ook als niet-moslims zijn wij welkom voor het bezichtigen van een groot deel van het heiligdom en we zullen de ochtend dan ook benutten om de mooiste delen ervan te bewonderen. Daarnaast bezoeken we in de ochtend het Mausoleum van Khaje Rabi die volgens de overlevering een van de apostelen van de profeet Mohammed is geweest. Het mausoleum is befaamd om zijn schitterende ornamentale kalligrafische motieven, aangebracht in de 17e eeuw door de Perzische meester-kaligraaf Reza Abbasi.
De rest van de dag is ter eigen invulling. Rondom het heiligdom zijn vele bazaars en winkelcentra ontstaan, wat de stad Mashhad tot een van de meest levendige steden van Iran maakt. U kunt zich laten meevoeren in deze miljoenenstad bestaande uit honderdduizenden pelgrims en – paradoxaal genoeg – uit vele mondaine seculiere Iraniërs.
Dag 3: Mashhad (excursie Neyshabur)
De provincie Khorasan is niet alleen befaamd vanwege Mashhad en de tombe van Imam Reza maar ook vanwege de vele grote dichters en denkers die de provincie heeft voortgebracht, onder wie de legendarische Omar Khayam. Hij is in het westen vooral bekend door zijn duizend vierregelige verzen, The Rubaiyat (= kwatrijnen).
Vandaag bezoeken we zijn graftombe in Neyshabur; een seculier ‘pelgrimsoord’ van vele mondaine Iraniërs. U maakt er kennis met het werk van deze grote dichter, astronoom en wiskundige en kunt zich laten meevoeren door het metrum van zijn poëzie.
‘Tentmaker zie, uw lichaam is een tent, den Sultan ziel tot een kort logement,
De vorst vertrekt; straks vouwt het linnen op,
de dood en geen die nog de standplaats kent.’
We bezoeken in Neyshabur tevens het schitterende Mausoleum van Attar, de 12e-eeuwse dichter en mysticus. Het mausoleum is gesitueerd in het midden van een aangename Perzische tuin en is vooral bekend om zijn schitterend tegel- en stukwerk en verfijnd glazuurwerk in de kleuren groen, geel en blauw. De stad Neyshabur is gesticht door koning Shapoer I in de 3e eeuw.
De stad was ooit een belangrijke handelspost op de befaamde zijderoute en bekend om zijn turkooismijnen. Tegen het eind van de middag keren we terug in Mashhad waar u eventueel de stad verder kunt verkennen.
Ons hotel ligt vlak bij het heiligdom en de levendige bazaars en winkelstraten daaromheen.
Dag 4: Mashhad - Tus - Bojnourd
Op 22 km afstand van Mashhad bevindt zich de historische stad Tus. Vele invasielegers deden deze stad aan: de lansdragers van Alexander de Grote, de woestijnkrijgers van Arabië en later de verwoestende Mongolen. Maar Tus is bovenal de woonplaats van Ferdowsi, de vader van de Perzische mythologie en de hoeder van de Iraanse taal. We bezoeken zijn indrukwekkende tombe in het midden van een mooie Perzische tuin en staan er stil bij zijn meesterwerk Sjahname (= het boek der koningen). We bezoeken tevens de schitterende Haruniyeh-koepel wat vermoedelijk de laatste rustplaats is van Al Ghazali, de 11e-eeuwse grote Perzische filosoof en theoloog. Al Ghazali’s werk beïnvloedde zowel de Perzische als de christelijke middeleeuwse denkers en filosofen zoals Thomas van Aquino.
Om de lange route naar het noorden te onderbreken, slapen we vanavond in Bodjnourd.
Dag 5: Bojnourd - Gorgan, via Gonbad-e Kavus
Vandaag rijden we noordwaarts naar de provincie Golestan, grenzend aan het land Turkmenistan en de Kaspische zee. Deze provincie is etnisch de meest fascinerende van Iran. In het gebied leven veel Soennitische Turkmenen, Baluchi's, Georgiërs en christelijke Armeniërs.
De stad wordt voornamelijk bewoond door Iraanse Turkmenen die zich hier omstreeks de 15e en 16e eeuw hebben gevestigd.
Naast het Farsi als de lingua franca van Iran spreken ze hier ook Turkmeens en lopen veel vrouwen nog in traditionele kleurrijke Turkmeense kleding. Vandaag staat op het programma de Toren van Gonbad-e Kavus (Unesco-werelderfgoed).
De toren is gebouwd in het jaar 1006 en is 72 meter hoog. Daarmee is het de hoogste van bakstenen gebouwde torens ter wereld.
De Britse wereldreiziger en schrijver Robert Bayron schreef dat de toren zich kon meten met de grootste bouwwerken op aarde.
Daarna hebben we nog genoeg tijd om de stad nader te verkennen en kennis te amen met de gastvrije Turkmenen. De mensen zijn hier geen buitendlandse toeristen gewend, dus velen zullen graag een gesprek met u aanknopen en met u op de foto willen.
We verlaten Gonbad-e Kavus en rijden naar Gorgan voor overnachting in ons comfortabele 4**** hotel.
Dag 6: Gorgan - Semnan (via Bastam en Damqan)
Vandaag rijden we zuidwaarts naar de provincie Semnan via het Khar Touran National Park en we reizen verder dwars door het indrukwekkende Alborzgebergte.
Onze eerste stop is de historische stad Bastam, een stad rijk aan architectonische meesterwerken, gebouwd gedurende honderden jaren tijdens de middeleeuwen. Het hoogtepunt van de stad is het Bayazid Bastami-complex, gebouwd ter ere van de grote Soefi mysticus Bayazid die hier in 9e eeuw gewoond heeft. Het complex bestaat uit meerdere monumentale bouwwerken, waaronder de graftombe van Bayazid, een moskee en een madrassa.
We brengen daarnaast een bezoek aan de 14e-eeuwse moskee van de stad die bekend staat om zijn wonderschone stukwerk en aan de indrukwekkende Kashani Toren. Deze toren is hoogstwaarschijnlijk voor de komst van de Arabische moslims een Zoroastrische vuurtempel geweest. Na ongeveer 70 kilometer arriveren we in de stad Damqan. Damqan is een van oudste menselijke nederzettingen van Iran met een geschiedenis van meer dan 7000 jaar en is thans een soort openluchtmuseum Het meest indrukwekkende bouwwerk van de stad is de Tarikhaneh Tempel, ooit een Zoroastrische vuurtempel in de tijd van de Sassanidische Perzische koningen.
In de 8e eeuw is de tempel omgebouwd tot een moskee welke inmiddels bekend staat als de oudste moskee van Iran. Dit unieke bouwwerk is het resultaat van een kruisbestuiving tussen de Helleense, Perzische en islamitische bouwstijlen.
De sultans van de latere Seldjoek-dynastie hebben in de 12e en 13e eeuw indrukwekkende bouwwerken aan de stad toegevoegd waaraan we eveneens een bezoek zullen brengen, zoals de Toren van Pire Alamdar en de Cehel Dokhtar Koepel met indrukwekkende ornamentale motieven van bakstenen. Aan het eind van de dag rijden we verder naar Semnan waar we zullen overnachten.
Dag 7: Semnan (excursie Semnan) - Teheran
De 2000 jaar oude historische stad Semnan ligt aan de rand van de Dasht-e Kavir-woestijn en is beroemd om zijn historische architectuur en Perzische tuinen. Deze levendige stad is een belangrijk knooppunt geweest van de zijderoute. Tegenwoordig is het ook een populaire universiteitsstad waardoor we een demografisch gemengde populatie zien van traditionele Semnani’s tot de moderne jeugd.
In de ochtend maken we een wandeling door de oude stad van Semnan met haar lemen huizen.
De oude stad heeft typische kenmerken van een Iraanse woestijnstad met ondergrondse waterkanalen; qanats en windtorens; badghirs.
We bezoeken de overdekte bazaar van de stad en de Sultani-moskee met zijn minutieus afgewerkte geglazuurde bakstenen.
Daarna vervolgen we onze weg naar de Djame Moskee van Semnan, gebouwd op een Zoroastrische vuurtempel.
De moskee dateert uit de 11e eeuw en heeft een 21 meter lange bakstenen minaret.
Het 19e-eeuwse voorportaal van de citadel van Semnan is een voorbeeld van laatmiddeleeuwse Perzische architectuur; geglazuurde bakstenen met taferelen van Perzische mythologie. Na de ochtendexcursie rijden we richting de hoofdstad van Iran, Teheran.
Op onze weg naar Teheran zie we vanaf de weg de ruïnes van meerdere middeleeuwse karavanserais. Het is dezelfde weg waarop vroeger lange stoeten kamelen volgeladen met handelswaar naar het westen trokken.
Aan het eind van de middag arriveren we in de hoofdstad.
Dag 8: Teheran
Teheran is met bijna tien miljoen inwoners een van de grootste steden van het Midden-Oosten. De stad behoort niet tot de mooiste steden van Iran maar vormt wel het centrum van het hedendaagse politieke, economische en culturele leven.
De stad herbergt een aantal bijzondere musea, waarvan het Archeologisch Museum de meest bekende is. Er zijn daarnaast twee mooie maar minder bekende musea: het Reza Abbasi-museum, een recentelijk gerenoveerd museum met een prachtige pre- en post-islamitische collectie en het Keramiek Museum, gevestigd in een 19e-eeuws koopmanshuis. Het museum behelst een kleine maar wonderschone collectie. Tevens is het Museum voor Hedendaagse Kunst interessant voor een inkijk in het huidige artistieke leven in Iran.
U heeft vandaag een vrije dag om zelf te kunnen kiezen welk museum u zou willen bezichtigen. De reisleiding kan u adviseren over de mogelijkheden en het vervoer ernaartoe. De stad heeft daarnaast vele druk bezochte parken en winkelcentra waar u kennis kunt maken met het hedendaagse Iraanse leven.
Dag 9: Teheran - Qazwin - Rasht
Vandaag rijden we eerst westwaarts naar de provincie Qazwin, waarna we onze reis naar het noorden voortzetten in de richting van Rasht in de provincie Ghilan. De stad Qazwin heeft een groots verleden en is waarschijnlijk gesticht door Koning Shapur II in de 3e eeuw. Het was ooit de hoofdstad van het Perzische rijk en het centrum van cultuur en nijverheid in de 16eeeuw onder de Safavidische koningen voordat de hoofdstad naar Isfahan werd verplaatst. We bezichtigen vandaag de 16e-eeuwse Moskee van Al Nabi, een van meest glorieuze moskeeën van de oudheid. De moskee heeft een oppervlakte van 14000 meter met een dubbel gelaagde koepel. De moskee is recent gerestaureerd en sinds kort weer toegankelijk voor publiek. Na de lunch in Qazwin rijden we richting het Alborz-gebergte via een weg die steeds groener en bergachtiger wordt. Onze eindbestemming is de stad Rasht in de provincie Ghilan.
Dag 10: Rasht, excursie Masuleh
Rasht was ooit het centrum van handel in zijde en textiel.
Het was een belangrijk knooppunt op de handelsroute tussen Iran en Europa.
De stad kreeg om die reden de erenaam ‘Poort van Europa’.
De inwoners van Rasht staan bekend als vrijzinnig, mondain en zeer gastvrij. Ze zijn erg trots op hun culinaire hoogstandjes die nationale faam genieten. We hebben vandaag een ochtendexcursie naar het traditionele dorp Masuleh dat in een trapformatie tegen een bergwand is gebouwd. Het voornaamste bouwmateriaal in het dorp is adobe; een combinatie van leem, zand en stro. In de loop van de middag zijn we terug in Rasht waar u op eigen gelegenheid het gezellige centrum en de levendige bazaar van de stad kunt verkennen.
Dag 11: Rasht – Ardabil
We rijden vandaag naar de stad Ardabil in het noordwesten van Iran.
De route naar Ardabil is van een poëtische schoonheid en heet in het Farsi ‘Ghardaneye Heiran’, de verbazingwekkende bergweg.
We rijden langs mooie valleien en kijken uit op de besneeuwde bergtoppen van de berg Sabalan. Onderweg naar Ardabil picknicken we voor de lunch in de prachtige omgeving. Na de lunch vervolgen we onze weg naar de 2000 jaar oude stad Ardabil. Onderweg komen we langs de grensplaats met Azerbaidzjan, Astara; een smeltkroes van handelaren uit verschillende streken.
Dag 12: Ardabil
Ardabil – de hoofdstad van de gelijknamige provincie – is vandaag de dag een middelgrote stad van ruim een half miljoen inwoners.
De meeste inwoners van de stad zijn Azeri’s. Deze Azeri’s zijn veriraniseerde Turken die zich sinds de 11e en 12e eeuw in dit deel van Perzië hebben gevestigd. De stad geniet internationale faam dankzij het mausoleum van Soefi mysticus Sheikh Safi-ad-din Ardabili (Unesco-werelderfgoed). Het mausoleum is gebouwd in de 16e eeuw en gedurende de daaropvolgende twee honderd jaar is het uitgegroeid tot een indrukwekkend complex. Het mausoleum zelf is een gekoepelde toren van 17 meter hoog met wonderschoon geglazuurd tegelwerk en ornamentale kalligrafie. Het complex bestaat ook uit een scriptorium, madrassa en een moskee.
De schitterende arabeske motieven, het minutieus afgewerkte stukwerk en het meesterlijk geglazuurd tegelwerk zijn een lust voor het oog.
Het complex is door Unesco verklaard tot werelderfgoed. Maar Ardabil biedt meer bezienswaardigheden die we zullen bezichtigen, zoals een aantal historische bruggen uit de 16e en 17e eeuw, een sfeervolle overdekte bazaar, en de Djame Moskee van de Mongoolse Il Khaniden uit de 13e eeuw. Tot slot kunt u in Ardabil de beste tapijten vinden. De stad wordt al sinds mensenheugenis geroemd om zijn zijde- en tapijtindustrie. Vele kenners zeggen dat de Ardabil-tapijten de mooiste patronen en de fijnste knopen hebben.
Dag 13: Ardabil – Tabriz
Vandaag vertrekken we van Ardabil naar de stad Tabriz; een van grootse steden van West-Iran met een populatie van anderhalf miljoen mensen. Tabriz is een historische stad met een turbulente geschiedenis en is ooit het machtscentrum geweest van de Mongoolse veroveraars van Perzië. Het was een befaamde stad op de zijderoute en werd door Marco Polo in 1275 omschreven als ‘een geweldige stad omringd door wonderschone en plezierige tuinen’.
De stad is ook een belangrijk religieus centrum geweest voor de Nestoriaanse christelijke kerk en later voor de Armeens apostolische kerk.
We komen begin van de middag aan in Tabriz en bezoeken er de monumentale bazaar. De constructie van deze schitterende Bazaar begon 1000 jaar geleden en is verklaard tot Unesco-werelderfgoed. De bazaar omvat een labyrint van 7 kilometer bestaande uit 24 karavanserais en 22 timchehs (gekoepelde zalen).
Dag 14: Tabriz (ochtend excursie)
Al sinds de 14e eeuw is Tabriz een belangrijk centrum voor schilder- en miniatuurkunst. Zo ontstond de zogeheten Tabrizi-stijl, geïnspireerd door Chinese miniatuurkunst en flora-motieven. We maken vandaag kennis met deze stijl tijdens een bezoek aan de 15e-eeuwse Masdjed-e Kaboed (= de Blauwe Moskee) die gebouwd werd in opdracht van Jahan Sjah, de toenmalige Turkmeense sultan. Dit architectonische kroonjuweel vormt een schoolvoorbeeld van Perzische kalligrafie en vegetale arabeske motieven in Tabrizi-stijl.
In het begin van de 20e eeuw heeft Tabriz een prominente rol gespeeld bij de totstandkoming van de Iraanse Constitutionele Revolutie.
Door de geografische ligging van de stad werden de inwoners als eerste beïnvloed door ideeën van de Verlichting uit het Westen.
Veel inwoners beweren met trots dat hun stad als doorgeefluik fungeerde van ideeën over verlichting en democratie voor heel Iran.
Tabriz werd het centrum van de Iraanse Constitutionele Revolutie (1905-1911) dat uiteindelijk leidde tot de vorming van het eerste parlement in Iran. Hoewel dit democratische experiment door de invasie van de Russen in de kiem werd gesmoord is volgens sommige historici de revolutie van 1905 bepalender geweest voor de latere geschiedenis van Iran dan de revolutie van 1979.
We zullen vandaag stilstaan bij deze fascinerende en tamelijk onbekende episode uit de Iraanse geschiedenis door een bezoek te brengen aan het Museum van de Constitutie dat geheel gewijd is aan de Constitutionele Revolutie. Het museum is gevestigd in een historisch koopmanshuis vlakbij de historische azaar. In de middag kunt u ervoor kiezen een van de interessante musea te bezichtigen, zoals het Azerbaijan Museum met een diverse en mooie collectie. Maar u kunt ook een bezoek brengen aan de sfeervolle Perzische tuin El Goli waar veel Tabrizi’s recreëren, of winkelen in de monumentale bazaar.
Dag 15: Tabriz – Maku (excursie Marand en Sint Stephanus klooster in Jolfa)
Vandaag rijden we eerst naar de stad Marand (70 km ten noordwesten van Tabriz).
Deze historische stad bevat de 14e-eeuwse Djame Moskee die rijkelijk is versierd met kalligrafische ornamenten en fijn stucwerk.
Vlakbij Marand ligt de karavanserai van Hulagu. Sommige bronnen vermelden Hulagu, de kleinzoon van Genghiz Khan, als de bouwer van deze karavanserai. We vervolgen onze weg in de richting van de stad Jolfa waar we een bezoek brengen aan het Sint-Stephanus-klooster en de Armeens apostolische kerk uit de 8e eeuw. Deze spectaculair gelegen en prachtig gedecoreerde kerk is door Unesco tot werelderfgoed verklaard. Het klooster en de kerk zijn gelegen in een canyon die grenst aan de historische rivier Arax. Deze rivier vormt vandaag de dag de natuurlijke grens tussen Iran en de autonome republiek Nachitsjevan.
We rijden daarna verder richting de stad Maku in de provincie West-Azerbaijan waar we zullen overnachten.
Dag 16: Maku – Urmia (via Sint Thaddeus kerk/klooster en het Dorp Bastam)
De stad Maku ligt 20 kilometer van de grens met Turkije en is prachtig gelegen in een kloof op een hoogte van 1700 meter.
In de omgeving van de stad Maku ligt het Sint-Thaddeus-klooster waaraan we vandaag een bezoek zullen brengen. Het huidige complex dateert grotendeels uit de 14e eeuw maar is gebouwd op de fundamenten van de originele kerk uit het jaar 68 v.Chr.
Het klooster vormde in de 14e en 15e eeuw een cultureel en intellectueel centrum waar enorme hoeveelheden manuscripten door monniken werden ontwikkeld. De oorspronkelijke kerk is een schoolvoorbeeld van Armeense kerkarchitectuur wat betreft zijn polygonale kruiskoepelontwerp.
Onderweg naar Urmia bezoeken we het dorpje Bastam, een 4000 jaar oude nederzetting. Bastam was ooit een militair en politiek machtscentrum van het rijk van Urartu, een machtig koninkrijk ten noorden van Mesopotamië. Koning Rusa II liet hier een grote citadel bouwen ten oosten van zijn oude hoofdstad Tushpa.
We vervolgen onze reis naar de stad Urmia, genoemd naar het gelijknamige historische meer.
Dag 17: Urmia – Tabriz ( via Urmia-zoutmeer en Kandovan )
De stad Urmia ligt tussen het zoutmeer Urmia en de grens met Turkije.
Dit gebied was in de oudheid het centrum van het koninkrijk Urartu en later het historische Armenië. Dit verklaart de aanwezigheid van de prachtige kerken en kloosters in het gebied. De stad werd tot de 19e eeuw voornamelijk bewoond door christenen.
Vandaag de dag wonen hier naast Assyrische christenen en Armeniërs ook veel Iraanse Azeri’s en Koerden.
We rijden vandaag dwars door het Urmia-zoutmeer richting Tabriz. We zullen op het zoutmeer een of meerdere fotostops maken.
We rijden door naar het fascinerende dorp Kandovan. Het dorp staat bekend als het ‘Perzische Cappadocië’. De huizen zijn uitgehouwen in de rotsen en de zeer kleurrijk geklede inwoners geven dit dorp een fotogeniek beeld.
Eind van de middag keren we terug naar ons hotel in Tabriz om ons gereed te maken voor het afscheidsdiner en de terugvlucht naar Amsterdam in de vroege ochtend.
Dag 18: Tabriz – Amsterdam