Dag 1: Amsterdam - Tasjkent
Dag 2: Tasjkent, Stadsexcursie
Tasjkent heeft een zeer oude geschiedenis.
In de pre-islamitische tijd was de stad bekend als Chash en later als Chashkent (de stad van de steen). Het lag op de Oude Zijderoute tussen Europa en Azië, waardoor het een van de belangrijkste economische centra van Centraal-Azië werd.
Tasjkent heeft gedurende zijn lange geschiedenis veel te verduren gehad. De stad werd dan weer geplunderd door Khazakhen en dan weer door Uzbeken, Perzen of Mongolen.
Na de verwoestende aardbeving van 1966 is de stad herbouwd volgens het Sovjetmodel met brede boulevards en grote parken en pleinen.
De stad heeft nog een aantal interessante bezienswaardigheden die we tijdens een dagexcursie zullen bewonderen, zoals het Amir Temur-plein, het onafhankelijkheidsplein, de oude stad met het Khast-Imam Complex en de Chor-Su Bazaar.
Dag 3: Tasjkent – Nukus (binnenlandse vlucht)
Vandaag gaan we per binnenlandse vlucht naar de stad Nukus in het noordwesten van Oezbekistan. We nemen de avondvlucht van 19:00 uur (onder voorbehoud) naar Nukus. We hebben dus nog een hele ochtend in Tasjkent die we kunnen besteden aan een mooie stadswandeling en eventueel een bezoek aan het Historische Museum van Tasjkent.
We overnachten in Nukus.
Dag 4: Nukus (bezoek Savitsky Museum van Nukus) – Khiva (Unesco werelderfgoed)
We bezoeken vandaag het meest interessante museum van Oezbekistan, het Kunstmuseum van Nukus ook wel bekend als Savitsky Museum.
Het museum heeft na het Staatsmuseum van Sint-Petersburg de grootste Russische avant-garde collectie ter wereld.
De kunstwerken zijn gemaakt door vermaarde Russische kunstenaars, zoalsKurzin, Solokov en Lysenko die ten tijde van de Sovjet-Unie woonden en werkten in Oezbekistan SSR. Deze kunstenaars werden samen met vele anderen op beschuldiging van contra-Sovjet-propoganda door Stalin verbannen en vermoord. Hun kunstwerken zijn op miraculeuze wijze bewaard gebleven en niet vernietigd zoals gebruikelijk ten tijde van Stalin.
In het museum zijn tevens te bezichtigen artefacten, opgegraven in het gebied van het antieke Rijk van Khorezm. Het museumbezoek is dus ook een goede voorbereiding op de excursie in de middag naar de vestingsteden van Khorezm.
In de loop van de middag rijden we naar Khiva.
Onderweg naar Khiva steken we de rivier Amu Darya (Oxus) over om het gebied van het rijk van Khorezm in de Kyzylkum-woestijn te betreden.
In dit gebied heeft de Russische archeoloog Tolstov met zijn team van 1938 tot 1955 grootschalige opgravingen uitgevoerd.
In dit uitgestrekte gebied in de woestijn liggen overblijfselen van meerdere vestingsteden uit de bloeiperiode van het rijk van Khorezm, tussen de 1e en 6e eeuw. Deze forten dienden als residentie van de koningen van Khorezm.
Tot voor kort was dit gebied slechts per helikopter bereikbaar, maar recent zijn er wegen aangelegd. Hier treden we in de voetsporen van de Russische archeoloog Tolstov en bezoeken twee van zijn opgegraven forten; Toprak Kala en Ayaz Kala.
De woestijnkastelen van Khorezm zijn recentelijk ter registratie aangemeld voor de Werelderfgoedlijst van Unesco.
Dag 5: Khiva, ochtendexcursie
Khiva was ooit de hoofdstad van het gelijknamige Kanaat (1511-1920). Dit was een despotisch geleid vorstendom in Centraal-Azië dat in de 18e en 19e eeuw bekend stond om zijn florerende slavenmarkten. Het kanaat van Khiva was, evenals het kanaat van Kokand en Bukhara, het toneel van wedijver tussen de Russen en Britten om de economische en politieke hegemonie in Centraal-Azië.
Deze oude ommuurde stad bevat meer dan 50 historische monumenten, daterend uit de 18e en 19e eeuw. Tijdens een wandeling door de oude stad bezoeken we de monumentale bouwwerken, waaronder Mazary Sharif Madrassa, het Mausoleum van drie heiligen, de Vrijdagsmoskee, het Pakhlvan Mahmoed-mausoleum, het Tash Hauli-paleis en de Alla Kuli-Khan en Arab mohammad Khan madrassa’s.
Deze bezoeken worden nog interessanter door de vertellingen van de reisleider over fascinerende episodes uit de geschiedenis van Khiva.
Dag 6: Khiva, ochtendexcursie
In de ochtend bezoeken we nog een aantal monumentale bouwwerken in Khiva die u niet mag missen zoals de Kunya-Ark-citadel, de Kurinish Khana, de Mohammed-Amin-Khan Madrassa, de Islam Khodja-minaret en Tash Hauli-paleis.
Na de lunch kunt u zelf kiezen wat u nog van de stad wilt zien, of misschien kiest u ervoor om op een terras of in het park even rustig te genieten.
Dag 7: Khiva – Bukhara
Vandaag hebben we een lange busrit door de indrukwekkende Kyzyl Kum-woestijn naar een van de mooiste steden van Centraal-Azië, Bukhara.
Onderweg naar Bukhara stoppen we bij de rivier Amu Darya.
In de oudheid werd deze rivier de Oxus genoemd en werd zij gezien als een natuurlijke scheiding tussen het beschaafde Perzische werelddeel en dat van de ongrijpbare steppenomaden in het noorden.
Dag 8: Bukhara, stadsexcursie
Al in het jaar 500 v.Chr. maakte Bukhara deel uit van het Perzische rijk.
Na de succesvolle expeditie van Alexander de Grote en zijn generaals viel Bukhara in handen van de Grieks-Macedonische dynastie van de Seleuciden en viel de stad vervolgens onder het Grieks-Bakhtrische koninkrijk.
Bukhara is wegens zijn ligging op de zijderoute het toneel geweest van veel wedijver tussen de Turco-Mongoolse stammen.
De islamisering van Bukhara in de 8e eeuw en de komst van de opeenvolgende islamitische dynastieën drukten hun stempel op het architectonische gezicht van de stad. We maken vandaag een stadswandeling door de oude stad (Unesco-werelderfgoed) en we bezoeken o.a. het Ismail Samani-mausoleum, een fantastisch bewaard gebleven bouwwerk uit de tijd van de Perzische Samaniden.
We bezoeken vervolgens de 45 meter hoge Kalan Minaret en de 15e-eeuwse Kalan Moskee en tot slot de Ulugh Bek Medresa, de Miri Arab Medresa en de Citadel van Bukhara.
Dag 9: Bukhara
- Excursie Bahauddin Naqshbandi mausoleum (halve dag)
Ten oosten van Bukhara in het dorpje Kasri Orifon bevindt zich de geboorteplaats en het mausoleum van Bahauddin Naqshbandi, de stichter van de meest invloedrijke soefistische bewegingen. Daarnaast zijn er moskeeën en soefistische heiligdommen te bewonderen.
Soefisme is een spirituele beweging binnen de islam die de Koran en de strikte regels van de sharia ziet als uiterlijke regels en zich meer richt tot de diverse stadia van innerlijke nabijheid tot God. Tijdens deze excursie verdiepen we ons in de betekenis van het soefisme binnen de islam en de invloed daarvan op de politieke en sociale ontwikkelingen in Centraal-Azië.
De middag is ter eigen invulling in de mooie stad Bukhara.
Dag 10: Bukhara – Rabati Malek karavanserai (Unesco) – Samarkand
Vandaag verlaten we Bukhara om verder te reizen naar Samarkand.
Onderweg naar Samarkand bezoeken we een 12e-eeuwse minaret met haar prachtige bakstenen ornamenten in de stad Vabkent; een schoolvoorbeeld van Seltsjoekse architectuur.
We bezoeken tevens de 11e-eeuwse Rabati Malik-karavanserai (Unesco), waarvan het prachtige voorportaal nog in goede staat is.
Dit voorportaal is geïnspireerd door de Perzische Achaemenidische en Perzisch-Sassanidische architectuur.
We bezichtigen tot slot een Sardaba: een middeleeuws irrigatiesysteem.
Tegen de avond arriveren we in Samarkand.
Dag 11: Samarkand, stadsexcursie
De stichting van Samarkand gaat terug tot de 14e eeuw v.Chr. Samarkand, bekend onder de Grieken als Marakanda, was een belangrijke stad op de zijderoute en vormde het economisch centrum van de Sogdiërs. In de 8e eeuw veroverden de moslims de stad op de toenmalige Turkse machthebber. Na de opeenvolgende Perzische en Turkse dynastieën, was het de beurt aan Dzengiz Khan die de stad in 1202 bij zijn immense rijk inlijfde. Timoer Lenk maakte van de stad in 1370 zijn hoofdstad en gaf de beste bouwmeesters van zijn rijk de opdracht prachtige bouwwerken neer te zetten die vandaag de dag nog te bewonderen zijn.
Tijdens een wandelexcursie van een dag maken wij kennis met de architectonische meesterwerken van de Timuriden zoals, de Bibi Khanoem-moskee, het Shahe Zenda-complex, de Gure Emir en de parel van Samarkand: het Registan-plein.
We bezoeken tevens het observatorium van Ulugh Beg, een kleinzoon van Timur Lenk, die in tegenstelling tot zijn grootvader de oorlog schuwde en vooral van astronomie en wiskunde zijn levensmissie maakte.
Dag 12: Samarkand - excursie mausoleum van Ismail Al Bukhari & Afrosiab archeologische opgravingen
In de ochtend rijden we naar het dorp Chelak ten noorden van de stad. Aldaar bezoeken we het mausoleum van Ismail Al Bukhari, een van de grootste denkers en wetenschappers van Centraal Azië. Hij staat bekend als verzamelaar van 'Hadith.; de islamitische overleveringen.
Het mausoleum wordt jaarlijks door honderdduizenden pelgrims bezocht. Hier wordt u ondergedompeld in de spirituele beleving van duizenden gelovige Oezbeken.
Tegen de middag komen we terug in Samarkand. We bezoeken daar de oudste archeologische opgravingen van Samarkand in het Afrosiab complex met zijn schitterende fresco’s uit de 6e eeuw v.Chr. De excursie van vanmiddag staat in het teken van de Sogdiërs; een van de meest fascinerende volkeren langs de oude Zijderoute.
We dineren vanavond samen in een sfeervol restaurant ter afscheid van elkaar en Oezbekistan.
Dag 13: Samarkand – grens Tadzjikistan – opgravingen Sarazm (UNESCO)- Penjikent – Iskanderkul
Vandaag rijden we via een korte route van anderhalf uur naar Tadzjikistan.
Na de grensformaliteiten bezoeken we vlak over de grens het fantastische archeologische park van Sarazm (UNESCO); de oudste nederzetting van Centraal Azië. Sarazm fungeerde ooit als een fysieke en culturele ontmoetingsplaats tussen de nomaden van Centraal Azië en de inwoners van agrarische nederzettingen. De muren van sommige gebouwen en het stratenpatroon zijn intact en wandelend door de oude stad wanen we ons duizenden jaren terug in de geschiedenis. De site is vrijwel ongerept en er lopen soms archeologen rond.
Op een afstand van 15 kilometer van Sarazm ligt de spectaculaire opgraving van Pandzjakent, de hoofdstad van het oude Sogdië.
De Zijderoute was zonder de Sogdiërs wellicht nooit ontstaan. Zij bevonden zich op een kruispunt van de oude Zijderoute en speelden een belangrijke rol in de handel tussen China, Centraal-Azië en het Midden-Oosten, de zogenaamde Euraziatische uitwisseling.
De reisleiding neemt u mee op een educatieve wandeling door de verbazingwekkend goed bewaard gebleven stad en u maakt kennis met de geschiedenis, kunst en cultuur van deze koopmannen van de Zijderoute. We bezoeken ook het Rudaki museum in de moderne stad, waar een fraaie collectie van artefacten uit de opgraving van Pandzjakent en enkele indrukwekkende muurschilderingen worden tentoongesteld.
Hierna rijden we richting het wonderschone Iskanderkul; een pittoresk bergmeer omgeven door besneeuwde bergtoppen.
We overnachten in charmante bungalows aan de oever van het meer, met een adembenemend uitzicht over het kristalheldere water en de omringende bergen. De accommodatie wordt gerund door een lokale familie, die ons gastvrij ontvangt en verwent met een vers bereid traditioneel diner, vol smaken uit de Tadzjiekse bergkeuken.
Dag 14: Iskanderkul – Dushanbe
Na het ontbijt, in de indrukwekkende bergomgeving van het Iskanderkoel-meer, maken we een wandeling van ongeveer 2 uur naar het mysterieuze Zmeinoe-meer (“Slangenmeer”) en de nabijgelegen Fan Niagara, een 38 meter hoge waterval die donderend neerstort in een nauwe kloof. De wandelroute voert door een afwisselend landschap van alpenweides, sparrenbos en rotshellingen. Onderweg zijn er prachtige vergezichten over het turquoise meer en de besneeuwde toppen van het Fan-gebergte.
De wandeling vereist een redelijke basisconditie: op sommige stukken liggen rotsblokken en is het nodig om even met handen en voeten kracht te zetten. Voor reizigers die het rustiger aan willen doen, is het ook mogelijk om een korter deel van de route te lopen en dan terug te keren naar het startpunt.
Na de wandeling beginnen we aan de reis naar Dushanbe, over een van de mooiste bergtrajecten van Centraal-Azië. Via de Anzobpas (bij goed weer) of de Istiklol-tunnel dalen we af van de ruige bergen met gletsjerrivieren en afgelegen dorpen naar de bredere valleien rondom de hoofdstad. Deze dag is geen gewone verplaatsing, maar een ware belevingsrit door het hart van Tadzjikistan.
Aankomst in de namiddag of vroege avond in Dushanbe.
Dag 15: Dushanbe
Na het ontbijt beginnen we de dag met een uitgebreid bezoek aan het Nationaal Museum van Tadzjikistan, waar de geschiedenis van het land op indrukwekkende wijze tot leven komt.
We bewonderen hier onder andere de beroemde Sogdische fresco’s uit Panjikent, kleurrijke muurschilderingen uit de 7e en 8e eeuw die ooit de huizen van de elite sierden. Ze tonen feesten, mythologische figuren, dansers en heldenverhalen, en getuigen van het verfijnde en kosmopolitische karakter van de Sogdische beschaving.
Ook zien we het beroemde beeld van de liggende Boeddha van Ajina Tepe – met zijn 13 meter lengte een van de grootste boeddhabeelden ooit gevonden in Centraal-Azië, afkomstig uit een kloostercomplex uit de 7e eeuw.
Daarna verkennen we de stad zelf te voet. We wandelen over het Onafhankelijkheidsplein, waar het nationale vlaggemonument oprijst: met een hoogte van 165 meter stond het jarenlang in het Guinness Book of Records als hoogste vlaggenmast ter wereld.
We bezoeken het standbeeld van Ismail Somoni, de stichter van het eerste Tadzjiekse staatsverband, en wandelen door het elegante Rudaki-park, genoemd naar de nationale dichter. Op deze plek worden we getrakteerd op enkele prachtige verzen van Rudaki, wiens poëzie – levendig, filosofisch en melodieus – nog steeds tot de canon van het Perzische taalgebied behoort.
Hier bevindt zich ook het imposante gebouw van de nationale bibliotheek – het grootste van Centraal-Azië – met negen verdiepingen en een collectie van meer dan elf miljoen boeken.
Tot slot bezoeken we de botanische tuin, een rustige groene enclave vol exotische bomen, en maken we een korte stop in het Kurush Kabir-park, genoemd naar Cyrus de Grote – een verwijzing naar de diepgewortelde Perzische erfenis van het land.
Dag 16: Dushanbe, excursie Hissar fort
Na het ontbijt maken we een halve dagexcursie naar het imposante Hissar-fort, gelegen aan de rand van een vruchtbare vallei, ongeveer 30 kilometer ten westen van Dushanbe. Deze historische burcht, ooit een buitenverblijf van de emirs van Buchara, kijkt uit over eeuwenoude karavaanroutes. De toegangspoort, opgetrokken in monumentale baksteen, herinnert aan de macht en rijkdom van het laat-islamitische Centraal-Azië. Rondom het fort bevinden zich de resten van een madrassa, een karavanserai en enkele mausolea uit de 17e en 18e eeuw – stille getuigen van religieus en intellectueel leven in een tijd van dynastieke rivaliteit en spirituele bloei.
Na terugkeer in Dushanbe bezoeken we het historische nimpaykarai Shoiron, een oud waterverdelingssysteem dat nog altijd deel uitmaakt van het traditionele irrigatienetwerk van de stad. Aansluitend brengen we een bezoek aan de Centrale Moskee van Dushanbe, ook bekend als de moskee van Imomi A‘zam. Deze indrukwekkende gebedsruimte – een van de grootste van het land – combineert modern vakmanschap met klassieke islamitische architectuurelementen en is een belangrijke spirituele ontmoetingsplek voor veel inwoners.
In de middag is er ruimte voor persoonlijke invulling:
Reizigers die op eigen gelegenheid de stad verder willen verkennen, kunnen zelf op pad gaan – bijvoorbeeld naar de markt, een ambachtsatelier, of een rustig park. Wie liever het gezamenlijke programma volgt, wordt begeleid bij het vervolg van de stadsverkenning.
Zo komt iedereen op zijn eigen manier aan zijn trekken.
Dag 17: Dushanbe – Amsterdam
In de vroege ochtend vliegen we via Istanbul naar Amsterdam.