Dag 1 – Amsterdam – Lissabon
Vandaag landen we in de loop van de middag in Lissabon, de bruisende en fascinerende hoofdstad aan de Taag, waar het licht, de kleuren en de historie direct voelbaar zijn. Na aankomst worden we naar ons hotel gebracht en heeft u even tijd om te ontspannen. ’s Avonds genieten we gezamenlijk van een welkomstdiner in een sfeervol restaurant in het hart van de historische binnenstad.
Een eerste kennismaking met Lissabon, de Portugese keuken én elkaar.
We overnachten in Lissabon.
Dag 2 – Dagexcursie Lissabon (UNESCO-sites)
We beginnen de dag aan de oever van de Taag bij de imposante Torre de Belém, een 16e-eeuwse verdedigingstoren die al snel een symbool werd van de Portugese maritieme macht. Dit bouwwerk, opgetrokken in de karakteristieke Manuelstijl, verenigt gotische, Moorse en renaissancistische elementen in één decoratief geheel. Tijdens ons bezoek staan we stil bij de symboliek van deze stijl, die nauw verbonden is met de gloriedagen van de ontdekkingsreizen, en bij de historische functie van de toren als zowel baken voor terugkerende zeevaarders als verdedigingspost tegen vijandige schepen.Via de boulevard wandelen we langs het indrukwekkende Monumento dos Descobrimentos, een modern eerbetoon aan de Portugese zeevaarders, naar het monumentale Mosteiro dos Jerónimos.
Dit kloostercomplex werd gebouwd ter ere van de ontdekkingsreizigers met geld dat verdiend was met de specerijenhandel uit India. We verkennen zowel het klooster als de aangrenzende kerk, en verdiepen ons in de rol van het klooster als spiritueel en cultureel centrum van het rijk. Bij de rijk versierde façade, het verfijnde kruisribgewelf en de zes slanke zuilen van de kerk nemen we uitgebreid de tijd om de esthetiek en constructieprincipes van de Manuelstijl te bespreken. We gaan ook in op de religieuze symboliek, de koninklijke stichting, en de rol van dit klooster als necropool voor Portugese vorsten.
Na deze gezamenlijke verkenning heeft u de rest van de middag vrij om op eigen gelegenheid de stad te ontdekken – u kunt dan bijvoorbeeld een rit nemen met tram 28, een bezoek brengen aan het moderne MAAT-museum, of genieten van een kop koffie met pastéis de nata in Belém.
We overnachten in Lissabon.
Dag 3 – Lissabon – Sintra (UNESCO) – Lissabon
Vandaag verlaten we Lissabon voor een dagexcursie naar het sprookjesachtige Sintra, een plek die al eeuwenlang kunstenaars, dichters en vorsten inspireert. Sintra ligt verscholen in het groen van het Serra-gebergte en staat sinds 1995 op de UNESCO-werelderfgoedlijst vanwege zijn unieke samenkomst van natuur, architectuur en cultuurgeschiedenis. We bezoeken het excentrieke Palácio Nacional da Pena, het voormalige zomerpaleis van de Portugese koninklijke familie. Het paleis is een levendige manifestatie van romantische architectuur uit de 19e eeuw, waarin verschillende stijlen als een collage zijn samengebracht: Moorse en Manuelijnse details, neogotische bogen en neorenaissancistische torentjes wisselen elkaar af. Tijdens onze rondleiding gaan we dieper in op deze eclectische vormentaal en de ideologie achter deze stijlmenging, die zowel het koninklijk zelfbeeld als de nationale identiteit moest verbeelden.
We staan ook stil bij de rol van koning Ferdinand II, een Duitse prins met een passie voor kunst en natuur, die het project eigenhandig vormgaf en beïnvloedde vanuit zijn romantische wereldbeeld. Zijn benadering van architectuur als artistiek Gesamtkunstwerk komt tot uiting in het interieur, de decoratie en vooral in de manier waarop het gebouw met het landschap verweven is.
Daarna wandelen we naar het nabijgelegen Castelo dos Mouros, het oude Moorse fort dat strategisch uitkijkt over de regio en herinneringen oproept aan het islamitische verleden van het Iberisch schiereiland. We bespreken hier de context van de Reconquista, de rol van de Moren in de Portugese geschiedenis en de manieren waarop hun erfgoed — zowel fysiek als symbolisch — werd geïntegreerd of herschreven.
Beide monumenten zijn gelegen in een uitgestrekt romantisch parklandschap van ruim 200 hectare, waarin exotische bomen, kronkelende paden en zorgvuldig geplande zichtlijnen het idee van een idyllisch, harmonieus Portugal moesten uitdragen. Ook daar besteden we aandacht aan: hoe natuur, macht en esthetiek hand in hand gingen in de 19e-eeuwse vorstelijke visie.
Aan het eind van de middag keren we terug naar Lissabon.
Dag 4 – Lissabon – Évora (UNESCO)
We starten onze dag met een bezoek aan het Gulbenkianmuseum in Lissabon, een van de meest verfijnde kunstmusea van Europa. De collectie is bijeengebracht door Calouste Gulbenkian, een Armeens-Franse oliebaron met een passie voor schoonheid en beschaving. In zijn zorgvuldig samengestelde verzameling — variërend van Egyptische en Mesopotamische oudheden tot werken van Rembrandt, Turner en René Lalique — ontvouwt zich een esthetisch wereldbeeld dat even kosmopolitisch als intiem is.
Tijdens ons bezoek staan we stil bij Gulbenkians visie op kunst, de opbouw van de collectie en enkele hoogtepunten die licht werpen op de dialoog tussen Oost en West.
Na de lunch verlaten we de stad en reizen we per bus naar het binnenland van Portugal, naar de regio Alentejo. Daar wacht het ommuurde stadje Évora, dat op de UNESCO-werelderfgoedlijst staat vanwege zijn uitzonderlijk goed bewaarde historische stadsstructuur, waarin meer dan twintig eeuwen geschiedenis zichtbaar samenkomen.
In de namiddag maken we een verkennende stadswandeling door de witgepleisterde straatjes van de oude stad. We passeren onder meer de imposante Romeinse tempel van Diana, een zeldzaam overblijfsel van het Romeinse Lusitanië, en de resten van antieke thermen, waarmee we de wortels van stedelijke cultuur in Iberië verkennen. Daarna staan we stil bij de nog grotendeels intacte middeleeuwse stadsmuur, die Évora haar besloten karakter geeft, en wandelen we naar de 12e-eeuwse kathedraal Sé, een machtig bouwwerk dat zowel romaanse als gotische elementen toont. Hier gaan we in op de rol van de kathedraal in het Portugese religieuze leven, maar ook op haar architectonische gelaagdheid en de betekenis van haar ligging binnen het stedelijk patroon.
Évora is niet alleen een stad van monumenten, maar ook van stilte, licht en landschappelijke context: ingebed in het golvende landschap van kurkeiken, olijfbomen en wijngaarden vormt het een natuurlijk rustpunt na de levendigheid van Lissabon.
We overnachten in Évora.
Dag 5 – Évora (UNESCO) – Tomar (UNESCO)
In de ochtend vervolgen we onze verkenning van Évora, een stad die door haar lange geschiedenis als bisschopszetel, universiteitsstad en centrum van religieus leven een uitzonderlijke rijkdom aan monumenten kent.
Tijdens onze ochtendwandeling bezoeken we onder meer de Igreja da Graça, een renaissancistische kerk met een monumentale gevel en een serene binnenruimte. Vervolgens staan we stil bij de Igreja de São Francisco, bekend om haar intrigerende Capela dos Ossos – een 18e-eeuwse kapel waarvan de wanden zijn bekleed met menselijke beenderen.
De confronterende symboliek van deze ruimte – “nós ossos que aqui estamos, pelos vossos esperamos” – biedt gelegenheid tot reflectie op vergankelijkheid, geloof en ritueel.
Tot slot bezoeken we de Universiteit van Évora, gesticht in de 16e eeuw door de jezuïeten. Het gebouw ademt academische geschiedenis, met zijn barokke architectuur, betegelde collegezalen en rustgevende binnenhoven. De universiteit is een stille getuige van de Iberische Contrareformatie en de opvoedkundige idealen van de jezuïetenorde.
Na de lunch verlaten we de Alentejo en reizen we noordwaarts naar het weelderige heuvelland van Midden-Portugal. We bereiken Tomar, ooit het hoofdkwartier van de Orde van de Tempeliers in Portugal en later van de Orde van Christus, een sleutelspeler in de Portugese ontdekkingsreizen.
Bij aankomst brengen we eerst een bezoek aan de uitgestrekte tuinen en vestingwerken rond het tempelierskasteel. Deze vormen het voorportaal van het beroemde kloostercomplex dat we de volgende dag zullen bezoeken. Vanaf het kasteel dalen we af naar de middeleeuwse benedenstad, waar we wandelen door de smalle straatjes met witgepleisterde huizen en arcaden.
We sluiten de dag af met een bezoek aan de oude synagoge van Tomar, een klein maar bijzonder gebouw uit de 15e eeuw.
De vier zuilen die het gewelf dragen symboliseren de moeders van Israël, en de akoestiek van de ruimte wijst op haar functie als gebedshuis én als getuige van de joodse aanwezigheid in pre-inquisitie Portugal.
Dag 6 – Tomar (UNESCO) – Conímbriga – Coimbra (UNESCO)
We beginnen de dag met een uitgebreid bezoek aan het indrukwekkende Convento de Cristo, het voormalige klooster van de Tempeliersorde in Portugal, dat later overging op de Orde van Christus. Dit monumentale complex – sinds 1983 UNESCO-werelderfgoed – weerspiegelt in zijn architectuur de opeenvolgende bouwfasen en stijlperiodes, van de 12e tot de 18e eeuw. Centraal staat de schitterende Charola, het ronde priesterkoor dat door de Tempeliers werd geïnspireerd op de Heilige Grafkerk in Jeruzalem. De rijke beeldtaal, met heiligenbeelden, polychromie en gotische invloeden, nodigt uit tot een nadere bespreking van de religieuze en symbolische betekenis ervan.
Ook staan we stil bij het imposante Manuelijnse venster van de westelijke kloostergang, een ware sculpturale explosie van maritieme symboliek, verweven in touwen, koraalvormen en emblemen. Deze decoratieve stijl is onlosmakelijk verbonden met de glorietijd van de Portugese ontdekkingsreizen en de ideologische rol van de Orde van Christus daarin.
Andere hoogtepunten zijn het renaissancistische portaal, de sobere cisterciënzer binnenplaatsen en het labyrintische karakter van het complex zelf.
Na dit diepgaande bezoek verlaten we Tomar en rijden noordwaarts naar de indrukwekkende opgraving van Conímbriga, een van de best bewaarde Romeinse steden van het Iberisch schiereiland. De site toont een rijke stedelijke structuur met huizen, baden, zuilengangen en een forum. We besteden bijzondere aandacht aan het Casa das Fontes (Huis van de Fonteinen), een luxueus woonhuis met een verfijnd systeem van waterbassins, fonteinen en kleurige mozaïekvloeren die onder andere mythologische scènes en geometrische patronen tonen.
De overblijfselen bieden een uitgelezen kans om stil te staan bij het dagelijks leven, de esthetiek en het ingenieursvernuft in Romeins Lusitanië. Aan het eind van de middag vervolgen we onze reis naar Coimbra, de voormalige hoofdstad van Portugal en een centrum van geleerdheid en geestelijk leven. Na aankomst checken we in bij ons hotel, gelegen nabij het historische centrum.
We overnachten in Coimbra.
Dag 7 – Coimbra (UNESCO) – Porto (UNESCO)
Vandaag verkennen we Coimbra, eeuwenlang het intellectuele hart van Portugal en sinds 2013 opgenomen op de UNESCO-werelderfgoedlijst vanwege haar historische universiteitscomplex. Boven op de heuvel ligt de Universidade de Coimbra – Alta e Sofia, een van de oudste nog actieve universiteiten van Europa. Tijdens ons bezoek betreden we het monumentale universiteitsplein, waar we stilstaan bij de rol van Coimbra als centrum van geleerdheid, wetenschap en theologie sinds de middeleeuwen.
We bezoeken onder meer de Capela de São Miguel, de universiteitskapel met een rijk versierde azulejo-bekleding en een zeldzaam barokorgel, en natuurlijk de fameuze Biblioteca Joanina – een pronkstuk van 18e-eeuwse bibliotheekarchitectuur. De bibliotheek, met haar vergulde houtwerk, trompe-l’oeil plafondschilderingen en duizenden oude drukken, weerspiegelt de verheven idealen van het Verlichtingsdenken.
Ook het voormalige paleis van de Portugese koningen, dat in de 16e eeuw in gebruik werd genomen door de universiteit, komt aan bod.
Na de lunch brengen we een bezoek aan het Nationaal Museum Machado de Castro, gehuisvest in het voormalige bisschoppelijk paleis.
De collectie omvat meesterwerken uit de Portugese beeldhouwkunst, schilderkunst en kunstnijverheid, waaronder romaanse en gotische beelden. Een bijzonder onderdeel is de Romeinse cryptoporticus, een ondergronds galerijencomplex dat ooit deel uitmaakte van het forum van Aeminium, de Romeinse stad op de plek van het huidige Coimbra. Via een ondergronds parcours wordt de antieke stadsstructuur zichtbaar én tastbaar.
Aan het eind van de middag reizen we noordwaarts naar Porto, de tweede stad van Portugal, spectaculair gelegen aan de monding van de Douro. Porto is beroemd om haar architectuur, havenactiviteiten, handelsverleden én natuurlijk haar wereldberoemde portwijnen, die we de komende dagen van nabij zullen leren kennen.
Dag 8 – Porto (UNESCO)
We beginnen onze verkenning van Porto, een stad die op de UNESCO-werelderfgoedlijst staat vanwege haar unieke historische binnenstad, met een bezoek aan de imposante Sé do Porto, de 12e-eeuwse kathedraal. Dit robuuste romaanse bouwwerk, later verrijkt met gotische en barokke elementen, vormt een krachtig architecturaal symbool van de stad. In het kloosterhof bewonderen we de schitterende azulejos – met de hand beschilderde blauw-witte tegels die Portugese religieuze en historische scènes verbeelden – en staan we stil bij de betekenis van deze kunstvorm in de Portugese beeldtaal.
Direct naast de kathedraal ligt het voormalige bisschoppelijk paleis, dat met zijn classicistische façade uitkijkt over de terrassen van de stad en de stromende Douro-rivier. Vanaf het plein voor het paleis hebben we een prachtig panoramisch uitzicht over de stad, haar bruggen en wijken, waaronder Vila Nova de Gaia aan de overzijde.We vervolgen onze wandeling naar het São Bento-station, een van de mooiste treinstations ter wereld. In de stationshal zien we meer dan 20.000 handgeschilderde tegels die het verleden van Portugal verbeelden – van middeleeuwse veldslagen tot scènes uit het dagelijks leven. Hier geven we toelichting op de iconografie, stijl en het verhaal dat deze azulejo-panelen vertellen.
’s Middags heeft u de gelegenheid om Porto op eigen gelegenheid verder te ontdekken. U kunt bijvoorbeeld een bezoek brengen aan de levendige Mercado do Bolhão, de historische overdekte markt waar geuren, smaken en lokale kleur samenkomen, of wandelen naar de indrukwekkende Ponte Luís I, een dubbele brug ontworpen door een leerling van Gustave Eiffel. Liefhebbers van kunst en cultuur kunnen via de elegante Rua das Flores, met haar fraai gerestaureerde koopmanshuizen uit de 17e eeuw, naar het MMIPO – Museu da Misericórdia do Porto wandelen, een modern museum over filantropie en stadsgeschiedenis in een historisch gebouw.
We overnachten in Porto.
Dag 9 – Porto – Braga – Guimarães – Porto
We verlaten Porto voor een dagexcursie vol cultuurhistorische hoogtepunten in Noord-Portugal.
Onze eerste stop is het Santuário do Bom Jesus do Monte, een bedevaartsoord beroemd om zijn monumentale barokke trappencomplex, dat zich als een theatrale zigzag omhoog slingert tussen kapellen en fonteinen. Sinds 2019 staat dit ensemble op de UNESCO-werelderfgoedlijst vanwege zijn unieke vormgeving en religieuze symboliek. In plaats van de klim te voet maken we gebruik van de charmante Monte-kabelbaan, een technisch curiosum uit 1880 en de oudste waterbalanskabelbaan ter wereld – een toonbeeld van negentiende-eeuws ingenieursvernuft.
Daarna rijden we naar Braga, gesticht door keizer Augustus als Bracara Augusta op een strategische kruising van Romeinse wegen.
Deze stad groeide uit tot een belangrijk religieus centrum in de middeleeuwen en is nog altijd het zetelgebied van het oudste aartsbisdom van Portugal. We brengen een bezoek aan het archeologisch museum, waar we stilstaan bij de Romeinse oorsprong van de stad, en wandelen door het levendige historische centrum met zijn kathedraal– een complex van romaanse, gotische en barokke bouwfasen – en de vele kerken, paleizen en pleinen die getuigen van Braga’s spirituele en stedelijke geschiedenis.
In de middag keren we via Guimarães terug naar Porto. Guimarães wordt vaak de wieg van Portugal genoemd, omdat hier in de 12e eeuw de eerste koning, Afonso Henriques, zijn hof vestigde. De goed bewaard gebleven benedenstad, met haar pleinen, balkons en middeleeuwse herenhuizen, is een schoolvoorbeeld van stadsrestauratie en staat dan ook terecht op de UNESCO-lijst. In het hoger gelegen deel van de stad bezoeken we het Castelo de Guimarães, een versterking uit de 10e eeuw, en het elegante Palácio dos Duques de Bragança, een 15e-eeuws paleis met een verrassend Frans aandoend karakter.
Tijdens onze wandeling belichten we de betekenis van deze plekken voor het ontstaan van de Portugese staat. Na een rijke dag vol geschiedenis keren we terug naar Porto.
Dag 10 – Porto – stadsexcursie
Op onze laatste dag in Porto verkennen we nader het culturele hart van deze intrigerende stad.
We starten de ochtend met een bezoek aan de wereldberoemde Livraria Lello, vaak genoemd als een van de mooiste boekhandels ter wereld.
Deze boekwinkel, geopend in 1906, is een meesterwerk van neogotische en art-nouveaustijl, met een indrukwekkende houten trap, kleurrijk glas-in-lood en een interieur dat de verbeelding prikkelt. Liefhebbers van literatuur en architectuur zullen begrijpen waarom deze plek schrijvers en kunstenaars blijft inspireren. Van daaruit wandelen we naar het monumentale Palácio da Bolsa, het voormalige gebouw van de Kamer van Koophandel. Achter de sobere neoklassieke façade schuilt een reeks rijk gedecoreerde zalen, waarvan de Salão Árabe – geïnspireerd op het Alhambra – met zijn vergulde stucwerk, Moorse bogen en geometrische motieven het absolute hoogtepunt vormt.
Tijdens onze rondleiding staan we stil bij de rol van Porto als handelscentrum en de verwevenheid van esthetiek en macht in dit representatieve gebouw.
Tot slot bezoeken we de Igreja de São Francisco, een gotische kerk met een barok interieur dat tot de meest exuberante van Portugal behoort. Het houtsnijwerk in verguld hout – waaronder de beroemde levensboom van Jesse – is zowel theologisch als kunsthistorisch van grote betekenis en vormt een schitterend sluitstuk van onze gezamenlijke excursies.
De middag kunt u vrij besteden. U kunt ervoor kiezen nog een museum te bezoeken, door de Ribeira-wijk te dwalen, een laatste glas port te drinken aan de kade van de Douro, of gewoon te genieten van het ritme van de stad.
We overnachten in Porto.
Dag 11 – Porto – Amsterdam
Vandaag vliegen we terug van Porto naar Amsterdam.